Diskalkuli Nedir?
Bu terim, matematikle ilgili hayat boyu sürebilecek geniş bir bozukluklar yelpazesine ait olmaktadır. Matematikle ilgili bozukluklar tek bir çeşit olmayıp, zorlukları da kişiden kişiye değişmekte ve kişileri gerek okulda gerekse hayatları boyunca değişik biçimlerde etkiler.
Diskalkulinin etkileri nelerdir?
Matematikle ilgili bozukluklar ne kadar farklı olabiliyorsa, bunların kişinin gelişimindeki etkileri de o kadar değişik olabilmektedir.Örneğin, dil gelişimi ile ilgili sorunu olan birinin karşılaşacağı matematikle ilgili zorluklar, görsel- mekansal ilişkilerle ilgili problemleri olan insanlarınkilerden farklı olacaktır. Olguların hatırlanması ve adım adım giden işlemlerin doğru sırada akılda tutulması konusunda problem yaşayan kişi ise çok daha farklı matematiksel zorlukların üstesinden gelmek zorunda kalacaktır.
Erken çocukluk:
Sağlam bir matematik temeli inşa edebilmek, pek çok değişik beceriyi içermektedir. Öğrenme zorluğu yaşayan küçük çocuklar sayıların anlamını öğrenmek (sayı kavramı), nesneleri şekil, biçim veya renge göre sıralamak; grupları ve kalıpları tanımak; büyük/ küçük veya uzun/ kısa gibi kavramları bulabilmek türünden zorluklar yaşayabilirler. Bu çocuklar için ayrıca, saymayı öğrenmek, sayıları tanımak ve sayılarla çoklukları eşleştirmek de zor olabilir.
Okul dönemi çocukları:
Matematik öğrenmesi sürdüğü sürece, dil süreciyle ilgili sorunları olan okul dönemi çocukları, toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemlerinin kullanıldığı temel matematik problemlerini çözmekte zorluk yaşayabilirler. Temel matematik olguları (zamanla ilgili tarifeler gibi) hatırlamak ve hatırda tutmak için çok uğraşmak zorunda olup; bilgilerini ve becerilerini matematik sorularını çözmek için nasıl uygulayabileceklerini akıllarında canlandırmakta zorluk yaşarlar. Zorluklar aynı zamanda görsel- mekansal becerilerdeki zayıflıklardan da ortaya çıkabilir; bu durumda kişi, matematik olguların gerekliliğini anlayabilir fakat bunları düzenli bir şekilde kağıda dökmekte zorlanabilir. Bunun yanı sıra,görsel- mekansal zorluklar, tahtada yazılanın ya da ders kitaplarındaki görevlerin anlaşılmasında bir takım güçlükler yaratabilir.
Gençler & yetişkinler:
Eğer temel matematik olgular iyice sindirilmemişse, dyscalculia’sı olan pek çok genç ve yetişkin daha ileri matematik uygulamalara geçmekte zorlanabilirler. Dil süreçleriyle ilgili sorunları olanlar için matematiğin dilini kavrayabilmek zor olabilir.
Uygun bir kelime haznesi olmadan veya kelimelerin anlamıyla ilgili netlik oluşmadan matematik bilgisini inşa etmek zordur.
Daha ileri düzey matematikte başarı için, kişinin birçok adımdan oluşan işlemleri takip edebiliyor olması gerekmektedir. Öğrenme zorluğu olan kişiler için, kalıpları, bir matematik probleminin kısımlarını görselleştirmek veya eşitlik ile daha karmaşık problemlerin çözümü için gerekli bilgiyi ayıklayıp bulabilmek zor olabilir.
Uyarı işaretleri nelerdir?
Matematikle ilgili yetersizlikler ne kadar çeşitli ise, bu belirtileri gösteren insanların bu alanla ilgili yaşadıkları zorluklar da o kadar çeşitli olur. Bununla birlikte, bir insanın matematik beceride öğrenme zorluğunun olması, o kişinin genel anlamda öğrenme zorluğu yaşayacağı anlamına gelmez. Her öğrenci farklı şekillerde öğrenir ve özellikle pek çok genç insan için, somut matematik işlemleri pratik bir şekilde yapabilmek için zaman ve uygulama gerektirmektedir. Eğer bir insan aşağıdaki alanların birinde zorluk yaşıyorsa yardım alması yaralı olabilir:
- Konuşma, okuma ve yazmada iyi, fakat sayma ve matematik sorusu çözme becerisinde yavaşsa
- Bir yerden alınmış sözcüklerin hatırlanmasında iyi, fakat sayıların okunması veya sayıların bir sıra içinde hatırlanmasında zorluklar varsa
- Genel matematik kavramlarda iyi, fakat belirli işlem şekilleri ve düzenleme becerileri gerektiğinde zorlanıyorsa.
- Zaman kavramıyla ilgili sorun varsa sürekli gecikiyor, programları hatırlamada güçlük çekiyor, herhangi bir faaliyetin ne kadar süreceğini hesaplamada zorlanıyorsa
- Yön duygusu zayıfsa kolayca kendini kaybolmuş hissediyor ya da bildik yoldan sapınca kafası karışıyorsa
- Kavramların uzun süreli hafızada saklanmasında zayıfsa matematik işlemlerini bir gün yapıp başka bir gün aynı işlemleri tekrarlayamazsa
- Zayıf zihinsel matematik becerisi söz konuysa günlük alış veriş malzemelerinin fiyatını hesaplamada veya tatile kaç gün kaldığının tahmini hesaplanmasında güçlükler yaşıyorsa
- Satranç, briç gibi strateji oyunları ya da bilgisayar oyunları oynamada zorlanıyorsa
- Sayıların akılda tutulmasını gerektiren kart oyunları gibi oyunlarda güçlükler yaşıyorsa yardım alması yararlı olacaktır.
Diskalkuli nasıl teşhis edilebilir?
Bir öğretmen ya da eğitimli bir profesyonel, öğrencinin matematik öğrenme yetersizlikleriyle ilgili değerlendirmesini yaparken öğrenciye matematikle ilgili geniş bir beceri ve davranış becerisi hakkında sorular sorar. Genellikle kağıt- kalemli matematik testleri sıkça kullanılmakla birlikte, bir değerlendirmenin daha fazlasına ihtiyacı vardır. Buna göre, kişinin ileri düzeyde, günlük problemleri çözerken olduğu gibi sayıları ve matematiksel kavramları ne şekilde anladığı ve kulandığı ortaya çıkartılmalıdır. Değerlendirme, kişinin beklenen ve değerlendirmelerden aldığı beceri seviyelerini karşılaştırmayı ve değerlendirme notları verilirken kişinin kendine has güçlü ve zayıf yanlarını anlamayı gerektirmektedir. Aşağıda bununla ilgili bazı alanlar belirtilmiştir:
- Sayma, toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi temel matematik beceriler konusunda yapabildikleri
- Anlayıp anlamadığını gösteren, yapılması gereken işlemleri tahmin edebilmesi: ne zaman toplama, çıkarma, çarpma, bölme yapılması gerektiğini bilme veya ileri düzeydeki işlem becerisi
- Nesneleri mantıksal bir sırada düzenleyebilme becerisi.
- Zaman ve para kullanımıyla ilgili tahmin yapabilme becerisi.
- Sayısal çoklukları tahmin edebilme becerisi
- Yaptığı işi kendi kontrol edebilmesi ve problem çözerken alternatif yollar bulabilme becerisi olarak kabul edilebilir.
Diskalkulinin tedavisi:
Bir öğrenciye yardım edebilmenin ilk adımı onun güçlü ve zayıf yönlerini bulabilmektir. Teşhisten sonra ebeveynin, öğretmenlerin ve diğer eğitimcilerin, öğrencinin daha verimli bir şekilde matematik öğrenebilmesine yardım etmek için beraber çalışıp stratejiler üretebilmelidirler. Sınıfın dışında yardım almak öğrencinin ve özel öğretmenin, öğrencinin kendine özgü zorluklarına, yeni konulara hemen geçme baskısını üzerlerinde hissetmeden yoğunlaşabilmerini sağlamaktadır. Sürekli yapılan tekrarlar ve belirli konulara özgü alıştırmalar daha kolay anlamayı sağlayabilmektedirler. Sınıf içinde ya da dışında uygulanabilecek diğer stratejiler ise aşağıdaki şeklinde sıralanabilinir:
- Fikirlerini kağıt üzerinde düzenleme konusunda güçlük yaşayan öğrenciler kareli kağıt kullanabilirler.
- Matematik olgulara yaklaşım biçimleri için farklı yollar bulmaya çalışın: mesela çarpım tablosunu sırf ezberletmek yerine, “8x2=16 olduğuna göre 16’nın iki katı olarak 8x4=32 olmalı” şeklinde anlatmayı deneyin.
- Yeni becerilere somut örneklerle başlayıp, sonra soyut uygulamalara doğru giderek, giriş yapın.
- Dil konusundaki zorluklarda, fikirleri ve problemleri açıkça anlatın ve öğrencilerin istedikleri gibi soru sorabilmeleri için onları teşvik edin.
- Mümkün olduğunca az dikkat dağıtıcı özelliği olan bir çalışma yeri temin edin ve kalem, silgi ile diğer eğitim araçlarının ihtiyaç duyulduğunda el altında olmasını sağlayın.
- Olabildiğince az dikkat dağıtıcı özelliği olan bir çalışma yeri temin edin: kalem, silgi ile diğer eğitim araçlarının ihtiyaç duyulduğunda el altında olmasını sağlayın.
- Öğrencilerin kendi güçlü ve zayıf yönlerini farketmelerine yardım edin. Bir insanın nasıl daha iyi öğrenebileceğini anlamak, akademik başarı ve güven duygusuna ulaşmasında büyük bir adımdır.
Sevgilerle...
-
0 yorum:
Yorum Gönder